ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΠΛΗΓΗΣ

ΕΥΑ ΜΟΔΙΝΟΥ, Η ηλικία της πέτρας, Εκδόσεις Γκοβόστη, Αθήνα 2017

(τμήμα)

Τα πάντα υπακούουν στον χρόνο. Οι στιγμές, τα γεγονότα, οι άνθρωποι, η φύση. Τίποτε δεν μένει έξω από την επικράτεια του, τίποτε δεν υπάρχει εκτός αυτού. Η κάθε ενέργεια συντελείται σε σχέση πάντοτε μαζί του, διαφορετικά η κίνηση καταργείται αφ΄εαυτής, γίνεται απραξία και σκότος, γίνεται θάνατος. Η Εύα Μοδινού, γνωρίζοντας την σχετικότητα των πραγμάτων, οργανώνει την άμυνά της, για να κρατήσει στην επικράτεια του χρόνου τα οικεία πρόσωπα: Θα γδάρω απ’ τη στερνή σου ώρα τα λεπτά/ αιώνες να γεμίσω, μας εκμυστηρεύτηκε στις πρώτες συλλογές της¹ έτσι ώστε με την ενέργειά της αυτή να πορεύεται σ’ έναν τρόπο ζωής, προσανατολισμένο από την απώλεια. Να δεις του χρόνου τα πουκάμισα στο δέρμα/ μαύρα γυαλιστερά φιδίσια ντύματα της μνήμης/ θα μας ξαναπεί, στην προτελευταία συλλογή της² , ανανεώνοντας τον ρόλο της μνήμης στη διαδικασία της «παστερίωσης» του χρόνου. Χωρίς την ενάργεια της μνήμης, η ανυπαρξία καθίσταται τελεσίδικη.
[...]

Η ηλικία της πέτρας, είναι ένα ιδιαίτερο μέγεθος, σε σχέση με τον χρόνο, ίσως γιατί η πέτρα, προϋπήρξε των ανθρώπων, όπως περισώθηκε από την εποχή του Δευκαλίωνα, ίσως γιατί η φθορά της, ελάχιστα έως καθόλου, υπακούει στους νόμους της φθαρτότητας. Κι όμως, η ποιήτρια αποπειράται το λάξευμά της , ώστε να μορφοποιήσει την οδύνη της εμπειρίας και να φωτιστεί «η πληγή της ψυχής που έγινε τέτοιος βράχος», καθώς σημειώνει στο οπισθόφυλλο της συλλογής. Το αποτέλεσμα μιας τέτοιας απόπειρας θα σημαίνει την υπερνίκηση του χρόνου και την στερέωση της λύπης σ’ ένα βάθρο καταλλαγής. [...]
Η όλη προσπάθεια δομείται σε πέντε ενότητες, ως βήματα μεθοδικά, μιας κοπιώδους προσπάθειας. Ο διαχωρισμός της ποιητικής ύλης σε ενότητες ή πράξεις, είναι προσφιλής τακτική της ποιήτριας, και την τηρεί σε όλες τις συλλογές. Επιτυγχάνει έτσι την ομαδοποίηση των ποιημάτων, την αλληλουχία των αφηγήσεων και εν τέλει την θεατροποίηση του ποιητικού corpus.

[...]
Όσο κι αν, κάποιες από τις σταθερές της ποίησης της Μοδινού επανέρχονται, εξαντλητικά θα έλεγα, εν τούτοις λειτουργούν πάντα κάτω από νέο πρίσμα και με νέα δυναμική. Για παράδειγμα, το υγρό στοιχείο και ειδικότερα το ποτάμι, ως σύμβολο μιας αέναης ροής, ως αγωγός και διακινητής ψυχών, κυριαρχεί σε όλο το ποιητικό έργο της. Τώρα, η ποιήτρια συνεχίζει την προσπάθειά της να βρει μια πειστική απάντηση στο προαιώνιο ερώτημα, όπως το έθεσε πιο παλιά : «Πού πάνε οι ψυχές που χάνονται; / Σε μια στροφή του δρόμου ένα «αντίο» κι έπειτα ο μαύρος ποταμός...» ³, για να διαπιστώσει ωστόσο πως : «Το ποτάμι κρατά καλά τα μυστικά του/ μέσα στη λάσπη του βυθού αέναα/ τ΄ανασκαλεύει»⁴. [...]
Όπως ακόμη και η τελετουργία του θρήνου, επαναλαμβανόμενο μοτίβο κι αυτό, από συλλογή σε συλλογή, [...] Από την αρχική «Στιχομυθία»⁵ , όπου οι στίχοι «Έτσι καθώς σ’ απόθεταν στη γη / - σταυροδεμένοι οι καρποί με μωβ κορδέλλα-/ μας εισάγουν στο κενό, και ύστερα στην ενδιάμεση «Απουσία»⁶ με την ανέκκλητη διαπίστωση: «Όμως αργά ανεπαίσθητα μ’ εγκαταλείπει/ ένας ένας ο τρόπος να υπάρχω», καταλήγουμε τώρα στην παραδοχή : «Το χάσμα ανάμεσα στον πριν και στο ερχόμενο/ μαθαίνεις να το διασχίζεις όπως ένα βάραθρο»⁷, ως μια φυσική συνέπεια της λειτουργίας του χρόνου, και ταυτόχρονα μια ανάγκη προσαρμογής στα νέα δεδομένα.
Όλα όμως τα σύμβολά της (π.χ. καθρέφτης, όχθες, γλυπτά κλπ), έχουν έναν κοινό άξονα περιστροφής. Αυτόν της απώλειας, του απρόσμενου θανάτου. Και η όλη προβληματική των ποιημάτων, υπηρετεί τα έντονα ερωτήματα που ξεπηδούν από το γεγονός αυτό, χωρίς η απάντηση να καλύπτει το κενό.
Θα αδικούσαμε όμως την ποίηση της, αν την αντιμετωπίζαμε ως ποίηση μόνον θρηνητική, ως ποίηση άλγους. Παρόλη την εσωστρέφειά της, η ποίηση της Μοδινού, εξακτινώνεται σε ένα πολυθεματικό ορίζοντα, όπου εξετάζονται και ζητήματα, που άπτονται της καθημερινότητάς μας. Π.χ. το ποίημα «Προσαρμογή» της συλλογής, είναι ένα ποίημα επίκαιρο και περιγράφει πιστά την σημερινή πραγματικότητα της κρίσης.
Στην ουσία όμως, η ποίηση της είναι υπαρξιακή και στοχαστική και η προσπέλαση στους στίχους, απαιτεί κατάλληλη σκευή και νηφαλιότητα πνεύματος. Η ποιητικότητα του έργου της, νομίζω πως ενθουσιάζει τον αναγνώστη, όταν διαβάζει στίχους σαν κι αυτούς : Ούτε καθρέφτη έχουν οι σκιές να θυμηθούνε/ την ομορφιά τους που ΄λαμπε στα νιάτα στην αγάπη/ Της πέτρας τη σιωπή φορούν μονάχα και διαβαίνουν/ φύλλα ξερά στον ποταμό τυφλά πουλιά του ανέμου//⁸
[...] Η Εύα Μοδινού [...] αποπειράται -από τη θέση του περιλειπόμενου προσώπου- να ερευνήσει ποιητικά την πράξη της αυτοχειρίας και να εξετάσει , κάτω απ' αυτό το πρίσμα, την ψυχολογική κατάσταση του αυτόχειρα. Αυτή η αντιμετώπιση της πράξης, δεν είναι κάτι σύνηθες στην ποιητική επικράτεια και ίσως συμβαίνει για πρώτη φορά στην ποίησή μας. Προβάλλει λοιπόν το γεγονός της απώλειας με λύπη και οικτιρμό, ως ένα ερωτηματικό που επιζητεί μια πειστική απάντηση για το «τι είναι αυτό που ρυθμίζει τη ζυγαριά ενός αυτόχειρα πριν την μοιραία απόφαση», επαναφέρει δηλαδή την συγκεκριμένη πράξη σε διαστάσεις κοινές και ανθρώπινες, και για τούτο πιο επώδυνες. Στην απάντησή της δεν επιζητά κάποια επιστημονική αποδοχή, και ούτε μετέρχεται γι' αυτήν άλλες μεθόδους τεκμηρίωσης. Της αρκεί που μέσω της Ποίησης, οδηγείται σε μονοπάτια του νου, δυσπρόσιτα και όμως παρηγορητικά του πόνου.

Στέλιος Θ. Μαφρέδας

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Το κοράλλι", τεύχος 17-18, Απρίλιος - Σεπτέμβριος 2018.

1 Συλλογή: {«Εκεί που τελειώνει….» πρώτο τετράδιο}, εκδόσεις Εριφύλη 2005, σελ. 44
2 Ποίημα: «Γράμμα ενός Αυτόχειρα», της συλλογής: «Για πάντα», εκδ. Οι εκδόσεις των Φίλων, 2012
3 Ποίημα: «Ο ποταμός», της συλλογής: {«Εκεί που τελειώνει…» δεύτερο τετράδιο},εκδ. «Εριφύλη», 2005
4 Ποίημα: «Οφηλία», σελ. 33 της παρούσης συλλογής
5 Συλλογή : «Στιχομυθία» ό.π.π. σημ. 5
6 Συλλογή : «Για πάντα» ο.π.π. σημ. 2
7 Ποίημα: «Σάββατο των ψυχών», της παρούσας συλλογής
8 Ποίημα: «Τραγούδι της νύφης», της παρούσας συλλογής